گسترش عملکرد کیفیت

در این مقاله، خواهیم دید که مباحث مهم مطرح در حوزه QFD با توجه به گذشته آن چیستند. برای تحقیق در این مورد، از روش پیمایشی با استفاده از ابزار بررسی اسناد و مدارک موجود استفاده کرده ایم. کار جدید و جالب توجه در این تحقیق، این است که با توجه به صعوبت انتخاب و تشخیص مقاله های معتبرتر، برخی مقاله ها براساس اینکه چقدر در جهان و یا توسط مجلات معتبر تخصصی به آنها ارجاع شده است، انتخاب شده اند و این یعنی جمعی از منابع این تحقیق از پرارجاع ترین متون این حیطه تخصصی هستند. QFD ابزار تبدیل نیاز مشتری به ظهور آن نیاز در محصول است، اما برای تجزیه و تحلیل در حیطه های غیر از کیفیت نیز مفید خواهد بود.
QFD چیست؟ انواع مختلف تکنیکهای آن که در گوشه و کنار مطرح شده اند، چیستند؟ مهمترین تکنیک در میان این تکنیک های دوگانه کدام است؟
با توجه به اهداف و سوالات مطرح شده، ابتدا به تاریخچه QFD و سپس به موضوع QFD میپردازیم و درباره انواع تکنیکهای آن توضیحاتی ارائه میدهیم و بعد با تفصیل بیشتری «روش جدول اولویتبندی» و «روش فرایند سلسله مراتبی تحلیلی» را توضیح داده و این دو روش مشهورتر را با هم مقایسه میکنیم. گفتنی است که این مقاله در صدد تبیین تمامی اجزا و ریز موارد مربوط به QFD نیست.

● تاریخچه
Yoji Akao مبدع اولیه QFD و کسی است که از بعد علمی و گسترش عمومی این شیوه تلاش کرد. ابداع ابتدایی QFD، هنگامی رخ داد که در ذهن آکائو سوالی به این مضمون ایجاد شد: «ما در بحث کیفیت، به برخی اجزای محصول یا فرایند بسیار توجه میکنیم و درصدد آنیم که بدانیم کیفیت در مورد آنها رعایت شده است یا خیر. چرا این نقاط و نکات مهم کیفیت را که «نقاط تضمین کیفیتی» نام دارند، به عنوان نقاط کنترل و بازرسی در طراحی اولیه محصول و فرایند خود قرار ندهیم؟ در این صورت، از ابتدای طراحی محصول در راستای اولویتهای خود گام برداشته ایم.» (Akao ص۱).
اولین کتاب در این مورد توسط «آکائو» و «میزونو» نوشته شده است. این دو دانشمند ژاپنی هنگامی اقدام به این کار کردند که ژاپن تازه به استقلال اقتصادی صنعتی در برابر امریکا رسیده بود. در آن روزگار، کنترل آماری کیفیت به ژاپن معرفی شده و علاوه بر درک اهمیت کیفیت طراحی، به نقص چارت فرایند کنترل کیفیت به دلیل ایجاد آن پس از تولید کالا، پی برده شده بود.
QFD در آغاز تکامل خود با نام «نقطه نظرات طراحی» [۱] مطرح شد. سپس در ادامه تکامل خود توسط جداول «کوبه» کشتی سازی صنایع سنگین میتسوبیشی، جنبه عمومی یافت. این جداول نه تنها نیازهای مشتری را با وظایفی که باید انجام میشد، تعادل سازی میکردند بلکه روابط بین این وظایف را مشخص می ساختند. باید به این نکته توجه کرد که همین امر باعث اشتباه کسانی شده است که منشاء پیدایش QFD را میتسوبیشی میدانند. در حالی که دو سال قبل از آن، خود آکائو مقاله ای با همین عنوان نوشته بود.
با تکامل ایده های مرتبط با QFD و یکپارچگی آنها نام Quality Deployment بر آنها نهاده شد. هدف از QD تبدیل خواسته های مشتریان به شاخص های کیفیت بود.
در ادامه، از مهندسی ارزش مفهومی دیگر به QD افزوده شد و راهی گشوده شد تا بتوانیم کارکردهای کالا را بشناسیم.
در ادامه روند تکامل، کارکردهای فرایند کسب و کار [۲] بهوجود آمد و سپس QFD ایجاد شد. از این رو تعریف QFD عبارت است از: «استقرار و بهکارگیری گامبهگام یک شغل و عملی که کیفیت را با جزئیاتش در راستای سیستمهای اهداف و ابزار در بر دارد».
از اینرو QFD مفهومی مشتق شده از برخی مفاهیم شناخته دیگر است که عبارتند از:
▪ جریان اولیه نمایش نقاط کنترل تضمین کیفیت (استفاده از جدول فعالیت تضمین کیفیت نیز در آن وجود دارد که جزیی از استنادات سیستمی گسترش کیفیت است).

ادامه مطلب