فرهنگ کارشناسی و فرهنگ مردم

در این مقاله سه مبحث فرهنگ، فضای شهری و رفتار، جداگانه بررسی شده است. فرهنگ شیوه زندگی کردن یک جمع است. تعامل فرهنگی ویژه دوران معاصر که عصر ارتباطات نامیده شده است، در گذشته نیز جوامع از هم می آموختند و این تعامل به صورت طبیعی انجام می گرفت.
هر فرهنگی به عنوان مظروف دارای ظرفی است که شهر، فضاها و ساختمان هایش بستر آن به شمار می آیند. در شهر دو گونه فضا به چشم می خورد: فضاهای عمومی و خصوصی. در فضای عمومی ما با غریبه ها سهیم هستیم، و در واقع آنها بستر وقوع زندگی گروهی اند.
رفتار، واکنش انسان در برابر محیط و شکل انجام یک فعالیت برای ارضای نیازهاست که به شدت وابسته به محیط است. ارتباط انسان با محیط خارج به واسطه فضای روانی انجام می شود که دارای لایه های گوناگونی مانند دانش، تجربه و خاطره است. هر جامعه بر مبنای فرهنگش دارای یک فضای روانی و سامانه هنجاری است.
تناقضی که باعث ایجاد نابسامانی فرهنگی و بسیاری از ناهنجاری های رفتاری در فضای شهری ما شده، پیامد تغییری است که در مولفه فرم و عملکرد و فضا رخ داده است. اما معنای فضا در ذهن شهروندان مانند گذشته است.
سه گروه تأثیر گذار بر کمیت و کیفیت فضاهای شهری عبارتند از مدیران، مردم و کارشناسان، که هریک با رویکردی متفاوت بر شهر و فضای آن تأثیر می گذارند.
مدیران خود را خدمتگزار مردم می دانند، اما در عمل اقتدارگرا هستند. مردم دارای چهره های گوناگونی چون قومیت، جنس و موقعیت اجتماعی اند. کارشناسان آرمان گرا هستند و به دنبال دستیابی به بهترین ها.
در این مقاله به جای جمع بندی یک فضای شهری؛ فلکه تشریح شده است. با خیابان کشی و آمدن خودرو به شهرها، در محل تقاطع محورها فلکه پدید آمد. فلکه با میدان تفاوت دارد، فلکه جای تفرق و پراکندگی است و در آن سواره های بیشترند، اما میدان جای تجمع است و پیادگان بیشترند. ناهماهنگی بین فرم و معنا و عملکرد در میدان ها، باعث بروز مشکلات و معضلات بسیاری شده است. در طرح فضاها، تکیه بر معانی موجود در اذهان شهروند پیاده ایرانی ضروری است و فلکه ها را هم می بایست بر پایه توجه به مسائل سواره طراحی کرد. از آنجا که معانی بسیار کندتر از عملکرد و فرم تغییر می یابند، معانی موجود از هر مکان را باید رد برنامه ریزی و طراحی به عنوان مهمترین مولفه لحاظ کرد.

نویسنده: جهانشاه پاکزاد

ادامه مطلب