بیوتکنولوژی دریایی (Marine Biotechnology)

آشنایی با بیوتکنولوژی دریایی

علیرغم وجود مزایای نسبی در زمینه بیوتکنولوژی در کشور، برخی از حوزه‌های مهم این تکنولوژی، مانند بیوتکنولوژی دریایی، کمتر مورد توجه قرار گرفته‌است. در این مطلب، تعاریف و کاربردهای “بیوتکنولوژی دریایی” ارایه شده‌اند. مشکلات و مزایای نسبی کشور در این عرصه نیز در آینده مورد بررسی قرار خواهند گرفت:

اهمیت بیوتکنولوژی دریایی

دریا بستر بسیار مناسبی جهت تحقیق و توسعه است؛ اما تاکنون همه پتانسیل آن شناخته نشده است. در حقیقت، بخش اعظمی از موجودات دریایی (به‌خصوص میکروارگانیزم‌های اولیه) هنوز ناشناخته باقی مانده‌اند که به‌تدریج در حال شناسایی هستند. حتی در مورد موجودات زنده شناخته‌شده نیز دانش کافی جهت مدیریت کارا و بهره‌برداری بهینه از آنها وجود ندارد. این همه، اهیمت بیوتکنولوژی دریایی را روشن می‌سازند.

توجه به موجودات زنده دریایی به دو دلیل مهم است:

۱- موجودات زنده دریایی، بخش اعظمی از ذخایر زیستی کره زمین را تشکیل می‌دهند. از آنجاکه حیات از دریاها و اقیانوس‌ها سرچشمه گرفته است، لذا بخش اعظمی از موجودات نخستین و منحصر به‌فرد در دریاها زندگی می‌کنند. بنابراین، دریاها منبع عظیم ذخایر ژنتیکی به‌شمار می‌روند.

۲- اغلب موجودات دریایی، ساختارها، مسیرهای متابولیکی، سیستم‌های تکثیر (تولید مثل) و مکانیزم‌های احساسی و دفاعی منحصر به‌فردی دارند که بشر می‌تواند از آنها استفاده نماید. علت بروز این ویژگی‌های منحصر به‌فرد، زندگی در طیف وسیعی از شرایط محیطی است (از آب‌های سرد قطبی که دمای آنها تا ۲۰- سانتی‌گراد می‌رسد، تا اعماق اقیانوس‌ها که میزان فشار در آنجا بسیار زیاد است).

تنوع بیولوژیکی و انواع مختلف مواد شیمیایی موجود در دریاها، از زمان‌های گذشته تاکنون منبع تولید ترکیبات شیمیایی- صنعتی مختلفی بوده‌اند که از آن‌جمله می‌توان مواد دارویی، مواد آرایشی، افزودنی‌های غذایی، کاوشگرهای مولکولی، آنزیم‌ها، مواد شیمیایی خاص و مواد شیمیایی مورد استفاده در کشاورزی را نام برد. تاکنون هزاران فرآورده با استفاده از منابع دریایی تولید شده‌اند که فقط به بخش کوچکی از تنوع بیولوژیکی و شیمیایی دریاها مربوط می‌شوند. برخی از این فرآورده‌ها هم‌اکنون وارد بازار مصرف شده‌اند و بازاری چند میلیارد دلاری را به‌خود اختصاص داده‌اند.

ادامه مطلب