شهر کلاسیک غربی

۱)شهر یونانی یا پولیس (Police):
مهمترین دستاورد زندگی شهری در یونان باستان در زمینه سازمان اجتماعی بود و نه تکنولوژی . اختراع دولتشهر(polis) گام مهمی بود که یونانیان برداشتند . واحد زندگی مدنی در یونان شهر های با حکومت مستقل بود که دولتشهر خوانده می شدند. در یونان باستان هر گز دولت ملی بزرگتر از شهر به وجود نیامد و برای یونانیان باستان مفهوم دولت ملی ناشناخته بود.
در یونان شهروند کسی بود که اجدادش به خدا یا خدایانی می رسید که مسئول و نگهبان شهر بودند
( جد اسطوره ای مشترک ) به همین جهت در نیایش مشترک شهروندان شرکت می کرد و حق عبادت در معبد خدایان مشترک شهروندا ن را داشت . مثلا ً مردم آتن خود از اعقاب الهه آتنا می دانستند که الهه حامی شهر آتن بود . به همین جهت وقتی سقراط بخاطر تردید کردن در وجود خدایان محکوم شناخته شد به او اختیار دادند تا میان تبعید و یا نوشیدن جام شوکران یکی را انتخاب کند و سقراط بی درنگ نوشیدن جام زهر را برگزید زیرا برای یک شهروند یونان باستان که منبع تمام هویتش شهری بود که به آن تعلق داشت نفی بلد به معنای بی هویتی و نابودی کامل روحی و وضعیتی غیر قابل تحمل بود . یونانیان هیچگاه شهروندی را به واحدهای سیاسی بزرگتر از دولتشهر گسترش ندادند این کار را رومیان کردند .
در دوران دموکراسی مفهوم قانون ، آزادی بیان و شخصیت فردی شهروندان بوجود آمد . دریونان باستان اعتقادبه قانون وجود داشت دموستین حکیم می گفت : ” همه زندگی انسان چه در شهر بزرگ زندگی کند و چه در شهری کوچک توسط طبیعت و قانون تعیین می شود ،‌طبیعت آدمها فرد به فرد متفاوت است . اما قانون میراث عموم مردم است و برای همه یکسان است زیرا همه خواهان عدالت ،‌زیبا یی و مفیدیت هستند“، زیبایی دوستی و حساسیت هنری از ویژگیهای فرهنگ یونان باستان بود. خرد گرائی و تعقل آزاد وکنجکاوی کردن در ماهیت جهان نیز یکی دیگر از مشخصات یونانیان باستان بود و همین ویژگی باعث شد تا فلسفه در این سرزمین بال وپر بگیرد و بعد از آنجا در سرزمینهای دیگر پخش شود .
در یونان باستان شیوه تولید مبتنی بر برده داری بود . یونانیان خارجیانی را که در جنگها اسیر کرده بودند به عنوان ملک و دارائی خود نگاه می کردند و آنها را در مزرعه و کارگاه به کار می گرفتند . بردگان ملک آزاد مردان یونانی محسوب می شدند . حق داشتن ملک نداشتند و جان و زندگی آنها فقط به اراده ارباب یونانی بستگی داشت . حقوق بشر و شهروندی فقط به یونانیان آزاد مربوط می شد نه بردگان ،‌خارجیان و یا زنان و کودکان. یونانیان همه خارجیان را بربر می نامیدند و چون ایشان را از اعقاب خدایان المپ نمی دانستند در نظرشان خوار و خفیف بودند و مرتبتی فروتراز انسان داشتند . یونانیان همچنین زنان و کودکان را نیز انسانهای کامل نمی دانستند . بنابراین در دوران دموکراسی آتن در شورای شهر فقط مردان آزاد یونانی اصیل شرکت می کردند نه زنان ،‌بردگان یا خارجیان .
در مورد اقتصاد و فرهنگ شهرهای یونان باستان در بالا اشاراتی داشتیم حال به جنبه های کالبدی شهرهانگاه می کنیم :
ساختمان های عمومی : مهمترین ساختمان های عمومی شهر کلاسیک یونانی عبارت بودند از :
۱- پنیکس (pnyx) کاخ تجمع عمومی با سقف باز برای تجمع شهروندان جهت بحث و حل مسائل .
۲- آگورا (Agora) محوطه بازار مرکز فعالیتهای شهری ،‌دارای شکل نامنظم .
۳- ژیمنازیوم (Gymnasium) محل ورزش و تفریح
۴- تئاتر Theatron)) محل اجرای درام ، فستیوال
۵- معبد (Acropolis) محل نیایش .

ادامه مطلب